Historia elementarzy w MEN

– Dziękuję za przygotowanie ciekawej, pouczającej wystawy, która niejednemu z nas przypomniała czasy dzieciństwa – powiedziała Joanna Kluzik-Rostkowska.

Dzięki uprzejmości Józefa Olszewskiego - wójta gminy Kraszewice, muzeum pokazało wystawę w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów (14 października). Następnie - przez tydzień - wystawę można było obejrzeć w siedzibie Ministerstwa Edukacji Narodowej.

Ekspozycja wystawowa objęła elementarze z Polski (w tym historyczne egzemplarze z okresu zaborów i pierwsze elementarze autorstwa Mariana Falskiego), Europy, Afryki, Ameryki Południowej, Ameryki Środkowej i Azji. Zwiedzający mogli zobaczyć również szkolną ławkę i tablicę z okresu międzywojnia, a także stare dzienniki lekcyjne, zeszyty, kałamarze oraz inne przybory szkolne przedstawiające historię polskiej oświaty.

Gratulując pracownikom muzeum pasji w zbieraniu unikatowych elementarzy i pamiątek, minister przekazała im dziennik lekcyjny wraz z rejestrem do zapisywania dzieci nieobecnych na lekcjach w roku szkolnym 1928/1929.

Dziennik prowadzono w jednoklasowej Szkole Powszechnej w Jerzynie, w powiecie płońskim, w okręgu szkolnym warszawskim. W rozkładzie lekcyjnym możemy m.in. przeczytać, że lekcje języka polskiego dla klasy trzeciej w poniedziałek, między godziną 8.00 a 8.50 odbywały się cicho, a zajęcia w klasie pierwszej miały charakter głośny. Na jednym z przedmiotów uczniowie przerabiali „Rachunki z geometrją – powtarzanie czterech działań do 100", na innym – pisali „Dyktando z kaligrafją".

W dzienniku lekcyjnym odnotowano również, że 10 września 1928 r. odbywały się ćwiczenia z kreślenia części liter, zaś w dniach od 16 do 30 września tegoż roku była przerwa w zajęciach szkolnych na czas kopania kartofli. Temat lekcji języka polskiego 4 października 1928 r. brzmiał „Pies i kot – porównanie". Po niej nastąpiły zajęcia ze śpiewu zatytułowane „Zwroty w pochodzie", roboty ręczne „Szlaczek z kwadratów" oraz ćwiczenia oddechowe.

Między 11 a 16 lutego 1929 r. dzieci w Jerzynie nie uczęszczały do szkoły z powodu dużych mrozów. W sobotę, 4 maja uczniowie zaś byli poddawani szczepieniu przeciwko ospie.

W rejestrze do zapisywania dzieci nieobecnych na nauce szkolnej w roku szkolnym 1928/1929 odnotowano, że za powód uzasadniający nieobecność dziecka na nauce szkolnej nie może być uznawane pasanie bydła i inne zajęcia domowe czy pozadomowe dzieci szkolnych.

Dziennik lekcyjny wraz z rejestrem z 1928/1929 r. oraz wiele innych eksponatów można oglądać w Muzeum Oświaty im. prof. Mariana Falskiego w Kuźnicy Grabowskiej, położonej w południowo-wschodniej części województwa wielkopolskiego (gmina Kraszewice).

Muzeum Falskiego jest jedynym w regionie muzeum, którego patronem jest właśnie autor słynnego elementarza z 1910 r., używanego niemal przez cały XX wiek. Został on wydany pod tytułem: „Nauka czytania i pisania wielokrotnie wznawianego".

Departament Informacji i Promocji
Ministerstwo Edukacji Narodowej 

Data: 2014/10/22