W mojej szkole pracuje trzech nauczycieli tego samego przedmiotu. Dwoje podlega ochronie ze względu na pełnioną funkcję związkową, jedna podlega ochronie przedemerytalnej. Ponieważ maleje liczba oddziałów, muszę zwolnić jedną z tych osób. Wspomniani nauczyciele pracują w porównywalny sposób, są dyplomowani, mają kwalifikacje do nauczania dwóch przedmiotów. Czy w takiej sytuacji mogę zastosować kryterium stażu pracy?

1. Art. 32 ustawyz 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (ze zm.),
2. Art. 5 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (ze zm.),
3. Art. 22 ust. 2, art. 88 ust. 1 ustawy – Karta Nauczyciela z dnia 26.01.1982 r.,
4. Art. 39, art. 42 Kodeksu pracy,
5. Rozporządzenie RM z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (ze zm.).

 Jedną z form ochrony działaczy związkowych są ograniczenia w rozwiązywaniu z nimi umowy o pracę oraz jednostronnej zmianie warunków pracy lub płacy na niekorzyść pracownika.

Ustawa o związkach zawodowych

 Art. 32. 1. Pracodawca bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej nie może:

1) wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy z imiennie wskazanym uchwałą zarządu jego członkiem lub z innym pracownikiem będącym członkiem danej zakładowej organizacji związkowej, upoważnionym do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy,

2) zmienić jednostronnie warunków pracy lub płacy na niekorzyść pracownika, o którym mowa w pkt. 1

- z wyjątkiem gdy dopuszczają to odrębne przepisy.

2. Ochrona, o której mowa w ust. 1, przysługuje przez okres określony uchwałą zarządu, a po jego upływie - dodatkowo przez czas odpowiadający połowie okresu określonego uchwałą, nie dłużej jednak niż rok po jego upływie.

3. Zarząd zakładowej organizacji związkowej, reprezentatywnej w rozumieniu art. 241^25a Kodeksu pracy, wskazuje pracodawcy pracowników podlegających ochronie przewidzianej w ust. 1, w liczbie nie większej niż liczba osób stanowiących kadrę kierowniczą w zakładzie pracy albo liczba pracowników ustalona zgodnie z ust. 4.

Pracownicy posiadający staż pracy uprawniający ich do przejścia na emeryturę z osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego są chronieni przed wypowiedzeniem umowy od 56 roku życia – kobiety i od 61 roku życia – mężczyźni. Dla pewnych kategorii pracowników wiek emerytalny wynosi dla kobiet mniej niż 60 lat, natomiast dla mężczyzn 65 lat. Zalicza się do nich na podstawie Rozporządzenia RM z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze:

nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych wykonujących pracę nauczycielską, wymienioną w Karcie Nauczyciela.
  (...)

 Prawo do tej ochrony przed wypowiedzeniem umowy  w trybie art. 39 Kodeksu pracy przysługuje pracownikowi w okresie 4 lat poprzedzających wiek emerytalny.

Jednkaże w określonych warunkach można dokonać wypowiedzenia dotychczasowych warunków pracy i płacy, co jednak nie wiąże się ze zmianą podstawy zatrudnienia, tj. mianowania.

Gdy w szkole wskutek zmniejszenie liczby oddziałów dochodzi do zmian organizacyjnych uniemożliwiających dalsze zatrudnienie nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania w pełnym wymiarze zajęć, takiemu nauczycielowi można ograniczyć wymiar zatrudnienia do ½ obowiązkowego pensum od nowego roku szkolnego na podstawie art. 22 ust. 2 KN - jeśli nie ma możliwości dopełnienia etatu w innej szkole. Ograniczenie wymiaru zatrudniania wiąże się z proporcjonalnym zmniejszeniem wynagrodzenia, ale nie oznacza zmiany podstawy nawiązania stosunku pracy. Jest to ta sytuacja, kiedy nauczyciel pomimo niepełnego wymiaru etatu zatrudniony jest nadal na podstawie mianowania.

W związku z tym, że pracownicy podlegają równorzędnej ochronie, ten trudny obowiązek podjęcia decyzji dotyczącej osób i sposobu postępowania pozostaje w gestii dyrektora.