Rząd o polityce prorodzinnej. Czas dla rodziny

Przedstawiając ideę Forum premier Donald Tusk podkreślił, że rządowi zależy na autentycznym dialogu ze wszystkimi stronami zainteresowanymi i zaangażowanymi na rzecz rodzin, a w efekcie na znalezieniu najtrafniejszej drogi dojścia z ofertą ze strony państwa do każdej polskiej rodziny. Zadeklarował, że rząd będzie starał się wspólnie przyjęte priorytety realizować w ramach realnych możliwości finansowych.

Wśród działań, jakie rząd zrealizował w Roku Rodziny, premier Donald Tusk wymienił m.in. obniżenie opłat do max. 1 zł za dodatkowe godziny pobytu dziecka w przedszkolu; zwiększenie do 80 proc. dofinansowania przez państwo budowy żłobków, wprowadzenie rocznych urlopów rodzicielskich. Jednak te najbardziej szczytne projekty prorodzinne, spowodowały wiele emocji, z czego wynika, że wciąż jeszcze wielu rodziców nie zostało przekonanych do nowych rozwiązań i dlatego konieczne jest kontynuowanie dialogu - podkreślił.

- Długo dyskutowaliśmy z rodzicami, liderami opinii publicznej, nauczycielami przedszkolnymi, samorządowcami o tym, co zrobić, żeby przedszkole w Polsce nie było instytucją zbyt drogą dla gigantycznej liczby niezamożnych polskich rodzin. Po wielu miesiącach starań, także poważnej rozmowy z ministrem finansów, zbudowaliśmy model, w którym ta godzina nie może być droższa niż złotówka i znaleźliśmy na to pieniądze. Ale co się okazało - że istnieje także oczywisty, zrozumiały interes publiczny, żeby dzieci w przedszkolu były jak najlepiej edukowane na tyle, na ile to jest możliwe w przedszkolu - mówił premier.

Donald Tusk odniósł się także do obowiązku szkolnego dla sześciolatków i propozycji przeprowadzenia referendum w tej sprawie. Najtrudniejsze okazało się przekonanie rodziców i nauczycieli, że ten projekt jest z korzyścią dla dzieci i rodziców, a nie przeciwko nim - stwierdził i poinformował, że przed głosowaniem w sejmie zaprosi inicjatorów referendum na spotkanie, aby przedyskutować wszystkie związane z tym kwestie - za i przeciw referendum, za i przeciw 6-latkom w szkole.

Po spotkaniu plenarnym odbyło się sześć paneli tematycznych.

Panel - Przedszkole i szkoła - nowy rozdział w życiu dziecka - czyli jak wspierać i ułatwiać rodzinom dostęp do opieki i edukacji na najwyższym poziomie - zgromadził ok. 100 reprezentantów organizacji pozarządowych, ekspertów oświatowych, samorządowców, dyrektorów przedszkoli i szkół, nauczycieli akademickich.

Krystyna Szumilas, minister edukacji narodowej, w głosie rozpoczynającym dyskusję wskazała na najważniejsze wyzwanie polskiej oświaty, jakim jest zwiększanie szans edukacyjnych w dwóch wymiarach - zapewniania równego dostępu do edukacji, w tym zwłaszcza do edukacji przedszkolnej, oraz wysoki poziom pracy przedszkoli i szkół. Jednak ważny jest także koszt edukacji - podkreśliła minister - informując, że ostatnie lata były dla edukacji czasem wielkich inwestycji.

Od 2007 r. subwencja oświatowa wzrosła o ok. 11 mld zł. W 2007 r. wynosiła ok. 28 mld zł, a w 2013 r. już ponad 39 mld zł. Była to w dużym stopniu inwestycja w jakość, ponieważ dotyczyła przede wszystkim podniesienia wynagrodzeń nauczycieli, które od 2007 r. wzrosły średnio o ok. 50% (dla nauczycieli stażystów wzrost o 1172 zł (76%), dla nauczycieli kontraktowych o 1084 zł (56%), dla nauczycieli mianowanych o 1207 zł (45%), dla nauczycieli dyplomowanych o 1521 zł (44%).

Minister przypomniała, że po raz pierwszy rząd przekazał środki finansowe z budżetu państwa na wsparcie samorządów w upowszechnieniu wychowania przedszkolnego. Dotacja przekazana w 2013 r. na okres wrzesień-grudzień wynosi łącznie prawie 504 mln zł. W 2014 r. dotacja przedszkolna wyniesie już 1,6 mld złotych, a w przeliczeniu na każde dziecko - 1242 złote. W kolejnych latach dotacja będzie wzrastać o wskaźnik inflacji. Szacuje się, że średnio w kraju około 1/3 wysokości dotacji przeznaczona zostanie na rekompensatę wpływów z tytułu zmniejszonych opłat wnoszonych przez rodziców, a 2/3 na rozwój wychowania przedszkolnego, w tym poszerzanie oferty edukacyjnej przedszkoli;

- To są konsekwentne działania, w wyniku których obniżają się koszty edukacji ponoszone przez rodziców. Już od września 2013 roku każda dodatkowa godzina pobytu dziecka w przedszkolu ponad bezpłatny wymiar ustawowy, finansowany przez gminę (co najmniej 5 godzin), kosztuje rodziców maksymalnie 1 zł - podkreśliła minister, a jednocześnie zapewniła, że dotacja przedszkolna będzie przekazywana samorządom również w kolejnych latach. W 2014 r. dotacja przedszkolna wyniesie już 1,6 mld złotych, co w przeliczeniu na każde dziecko wyniesie 1242 zł. Zgodnie z przyjętymi zmianami od września 2015 roku każde dziecko 4-letnie będzie miało prawo do edukacji przedszkolnej. Od 2017 roku takie samo prawo będzie przysługiwało również wszystkim 3-latkom.

W tym okresie szkoły i rodziny były wspierane przez wiele programów rządowych. W tym 800 mln zł zostało przeznaczonych na fundusz stypendialny, który pozwala na zakup podręczników dla rodzin najbiedniejszych i stypendiów socjalnych. W 2013 r. w ramach rządowego programu Wyprawka szkolna przekazano środki finansowe w wysokości prawie 120 mln zł , a pomocą może zostać objętych 550 tys. uczniów.

W 2013 r. rozpoczęła się także realizacja projektu finansowanego ze środków UE, zakładającego skierowanie środków (53,7 mln EUR, czyli ponad 200 mln zł) na modernizację oddziałów przedszkolnych zlokalizowanych przy szkołach podstawowych.

- Warto także wspomnieć o rządowym programie „Cyfrowa szkoła", umożliwiającym wzbogacenie procesu kształcenia o techniki informacyjno-komunikacyjne. W latach 2012-2013 na realizację wydatkowano ponad 47 307 719,25 zł - z budżetu państwa, 13 745 045,93 zł - z budżetów samorządów, 6 920 215,00 zł - ze środków unijnych. Obecnie trwają prace nad 18 bezpłatnymi multimedialnymi e-podręcznikami do 14 przedmiotów i 2500 materiałami uzupełniającymi, co nie tylko unowocześni kształcenia ale także ułatwi do nich dostęp. Wszystkie pozycje powstaną do września 2015 r. i będą udostępnione na wolnych licencjach, czyli bezpłatnie - wyliczała minister zapowiedając, że w nowej perspektywie finansowej będzie kontynuowana cyfryzacja polskich szkół oraz wyposażanie szkolnych laboratoriów i pracowni przyrodniczych.

- Przewodnią myślą spotkań w tej debacie i kolejnych, jest omówienie tych rozwiązań, które już zostały wprowadzone i wspólne zastanowienie się nad tym, które z nich kontynuować, wzmacniać bądź wygaszać. Jedno jest pewne - edukacja wymaga ciągłości oraz perspektywicznego myślenia i pod tym kątem na wszystkie zamiany trzeba patrzeć - apelowała minister Szumilas.

Wypowiedzi panelistów dotyczyły problemów najważniejszych z ich punktu widzenia. Mówili m.in. na temat informatyzacji w polskich szkołach, w tym programie „Cyfrowa szkoła". Prezydent Ostrowa Wielkopolskiego Jarosław Urbaniak podzielił się doświadczeniami swojego miasta w wykorzystaniu e-czytników jako kompendium podręczników do wielu przedmiotów. Aleksandra Sołtysiak-Łuczak ze Stowarzyszenia „Konsola" z Poznania zwróciła uwagę, że dzięki wprowadzeniu projektu przedszkola za „złotówkę" eliminuje się dyskryminację i wykluczanie dzieci ze względu na biedę.

Elżbieta Tołwińska-Królikowska, prezeska Federacji Inicjatyw Oświatowych, zwróciła uwagę na problemy szkół we wsiach i mniejszych miejscowościach. Zwracała uwagę na inną perspektywę, jaką mają mieszkańcy tych regionów, niż tych z dużych miast, co powinno stać się tematem rozstrzygnięć ustawowych.

Poruszono także tematy o roli świetlicy w zapewnieniu bezpieczeństwa dzieci przebywających w szkołach po lekcjach, funkcjonowaniu edukacji „pozaformalnej". Ks. Andrzej Augustyński, przewodniczący Zarządu Stowarzyszenia Siemacha podzielił się swoimi doświadczeniami z pracy w Stowarzyszeniu.

Podczas dyskusji najczęściej poruszano problemy związane edukacją przedszkolną, w tym z rekrutacją, przygotowaniem nauczycielek do prowadzenia tzw. zajęć dodatkowych, pozytywnych efektów cyfryzacji szkół, wypaczonym przedstawianiem pracy szkół i nauczycieli w mediach.

Forum dla Rodziny było wstępem do cyklu regionalnych spotkań w listopadzie br., na których zostaną wypracowane konkretne propozycje wsparcia rodziny w wybranych obszarach. Debata zostanie zakończona ogólnopolskim kongresem na początku 2014 roku w Warszawie, na którym zostanie przedstawiony kompleksowy plan działań prorodzinnych, jakie rząd podejmie do końca kadencji.

Data: 2013/10/25